Leksykon strażowy

Adoracja wynagradzająca

Sam Jezus Chrystus – doskonały Mistrz i Nauczyciel – pokazał, jak należy czcić Boga w duchu i prawdzie. W swoim Sercu, w którym mieszka cała pełnia bóstwa, Jezus adorował nieustannie Boga-Ojca i do dnia dzisiejszego wielbi Go na naszych ołtarzach i w niebie. Szczytem adoracji okazywanej Ojcu jest Jego Najświętsza Eucharystia. Pod zasłoną Hostii oddał wszystko, pod pokorną postacią chleba ukrył nawet swoje Ciało.

Członkowie Straży Honorowej chcąc naśladować Jezusa Chrystusa zachęcani są, by umartwiać swoje ciało, unicestwiać ducha, ofiarować serce, a przede wszystkim poddać swoja wolę w duchu poświęcenia, ofiary i miłości. W takim stanie wewnętrznego i zewnętrznego uniżenia się przed Bogiem dusza modli się, błaga i przeprasza. Po cichej kontemplacji śpiewa pieśń uwielbienia i całkowitego oddania się.

Doskonały akt uwielbienia jest najpiękniejszym owocem wiary, nadziei i miłości, najobfitszym źródłem pokory.

 

Akt poświęcenia się Bożemu Sercu

Rodzaj modlitwy, w której ofiarowujemy się całkowicie oraz podporządkowujemy wszystkie nasze czynności Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. Istnieją różne rodzaje aktów poświęcenia się Bożemu Sercu: akt osobistego poświęcenia się, akt poświęcenia rodziny, akt poświęcenia narodu, akt poświęcenia rodzaju ludzkiego itp.

 

Bilety zelatorskie

Od czasu zaistnienia Straży Honorowej, siostra Maria od Najświętszego Serca Bernaud ustawicznie zachęcała członków do gorliwości. Czyniła to między innymi poprzez bilety, za pomocą których przekazywała cytaty Pisma Świętego lub słowa jakiegoś świętego ze swoim komentarzem. Napisała 5 serii biletów po 33 każda: dla kapłanów, sióstr zakonnych, osób świeckich, młodzieży i mężczyzn. Bilet zelatorski losuje się zazwyczaj w pierwszy piątek miesiąca, by karmić serce i żyć do końca miesiąca zamieszczonymi na nim słowami. Istnieją liczne świadectwa tych, którzy z miesiąca na miesiąc wcielają w życie otrzymane słowa. Widzą oni, że Pan wiernie wspomaga ich w codziennym zmaganiu się z różnymi trudnościami.

 

Cześć

Oddawać cześć Bogu, chwalić Boga, to znaczy oddawać Mu wszystko. Aniołowie bez przerwy wyśpiewują chwałę Bożą i oddają Mu cześć, zaś my, ludzie, oddajemy ją na miarę naszych możliwości. Wyśpiewujemy ją poprzez modlitwy i liturgię oraz piękną muzykę sakralną. Składamy Mu cześć przez ofiarę z życia, wszystkich codziennych spraw, tych najbardziej banalnych i bardzo ważnych.

 

Dewiza 

Myśl przewodnia wypisana na górze Zegara strażowego wytyczająca ramy działania, wyraża się w krótkiej i zwięzłej formie. Słowa: „Cześć, miłość i wynagrodzenie Sercu Jezusa” są hasłem Straży Honorowej. Obok Zegara można także znaleźć motto, dewizę Zakonu Nawiedzenia: „Niech żyje Jezus!”. Tymi słowami pozdrawiają się członkowie Straży i umieszczają je w nagłówku korespondencji.

 

Drogocenne ofiarowanie

Modlitwa może być odmawiana na końcu Godziny Straży. Dzięki niej członek łączy się z Chrystusem na krzyżu i składa w ofierze Ojcu Niebieskiemu Krew i Wodę, które wypłynęły z rany Serca Jezusa, jako jedyną świętą i doskonałą ofiarę w intencji Kościoła i zadośćuczynienia za grzechy świata. To jedna z modlitw Arcybractwa ubogacona odpustami przez papieża Piusa IX.

 

Dyrektor Diecezjalny

Mianowany jest przez biskupa diecezjalnego na czas określony, według obowiązujących norm lokalnych, na wniosek Rady Diecezjalnej, po konsultacji z Dyrektorem Krajowym. Spoczywa na nim misja zakładania i opieki nad poszczególnymi ośrodkami w parafiach i przy wspólnotach religijnych, ponadto formacja i wspomaganie Księży Opiekunów. Organizuje i przewodniczy okresowym zebraniom zelatorów i członków Straży Honorowej w diecezji.

 

Dyrektor Generalny

Jest księdzem wybieranym przez Radę Generalną Stowarzyszenia i zatwierdzonym przez Papieską Radę do spraw Świeckich (kanon 317, § 1 KPK). Jego kadencja trwa 6 lat i może być przedłużona. Zobowiązany jest do koordynacji pracy różnych ośrodków i podtrzymywania wśród członków ciągłej wymiany aktów miłości bliźniego i modlitwy. Przekazuje informacje wewnątrz Stowarzyszenia i na zewnątrz poprzez różne środki komunikowania się. Jeśli zachodzi potrzeba, Dyrektor Generalny zwołuje lub konsultuje się z Dyrektorami Krajowymi, a w przypadku ich braku z Dyrektorami Diecezjalnymi.

 

Dyrektor Krajowy

Mianowany jest na 3 lata przez biskupa diecezji, na terenie której znajduje się w określonym czasie Dyrekcja Krajowa. Ma za zadanie promować rozwój i dbać o jedność Arcybractwa w danym kraju oraz czuwać nad łącznością z innymi ośrodkami.

 

Godzina Miłosierdzia

Jest godziną dodatkową poza Godziną Obecności, ofiarowaną za osobę, rodzinę lub grupę społeczną oddaloną od Boga lub Kościoła. Ma podwójny cel: wynagrodzenie za zniewagi wyrządzone Sercu Jezusa przez osoby, za które jest przeżywana, a także pracę nad ich nawróceniem. Godzinę Miłosierdzia wpisuje się na specjalnym zegarze, zwanym Zegarem Miłosierdzia, znajdującym się w Krajowej Dyrekcji Arcybractwa Straży Honorowej NSPJ.

 

Godzina Straży zwana także Godziną Obecności

Członkowie wybierają jedną godzinę w ciągu dnia, podczas której skupieni na Jezusie utajonym w Najświętszym Sakramencie ofiarowują Mu zwyczajne zajęcia wykonywane w czasie tej godziny, niczego w nich nie zmieniając. Tę ofiarę łączą z ofiarą Krwi i Wody, które wytrysnęły ze zranionego Serca Jezusa, składaną przez wszystkich kapłanów sprawujących w tej godzinie na całym świecie Msze Święte.

 

Godzina Święta

Ustanowienie jej jest dziełem Jezusa Chrystusa, który podczas jednego z objawień zażądał od św. Małgorzaty Marii Alacoque, by każdej nocy z czwartku na piątek brała udział w Jego śmiertelnym smutku w Ogrodzie Oliwnym, gdy w pokornej modlitwie do swego Ojca prosił o nawrócenie grzeszników. Aby dobrze odprawić tę pobożną praktykę najdroższą Sercu Jezusowemu, należy rozważać Jego bolesne konanie, Jego upokorzenia i poniżenia oraz miłość, za którą odpłacono Mu niewdzięcznością. Należy zadośćuczynić Boskiemu Majestatowi oraz modlić się w intencji utrudzonych życiem i konających. Można ją odprawić przed Najświętszym Sakramentem, w domu lub innym miejscu, łącząc się w duchu z Boskim Więźniem pozostającym w tabernakulum.

 

Ksiądz Opiekun

Tytuł ten jest nadawany proboszczom, rektorom, kapelanom lub innym kapłanom stojącym na czele poszczególnych ośrodków. Jego zadaniem jest przede wszystkim nadzorowanie rejestracji nowych członków do Księgi Wpisowej i przewodniczenie lub organizowanie spotkań i nabożeństw Arcybractwa.

 

Księga Arcybracka

Ogólnokrajowy rejestr wszystkich członków Arcybractwa Straży Honorowej NSPJ. Znajduje się w Krajowej Dyrekcji Arcybractwa, która przyjmuje zgłoszenia nowo przyjętych członków, a następnie odnotowuje ich imiona i nazwiska wraz z obraną Godziną Obecności oraz datą wpisu.

 

Księga Wpisowa

Wykaz członków danego ośrodka Straży Honorowej NSPJ. Najczęściej prowadzi ją zelator wspólnoty, który wpisuje w poszczególne rubryki imię i nazwisko nowo przyjętego członka, jego Godzinę Obecności, datę wstąpienia w szeregi Straży Honorowej oraz datę odejścia do wieczności.

 

Medalik i odznaka (szkaplerz Serca Jezusowego)

Medalik przedstawia z jednej strony Zegar Straży Honorowej, z drugiej wizerunek Zbawiciela ukrzyżowanego, a u Jego stóp pierwszą Straż Honorową: Najświętszą Maryję Pannę, św. Jana i św. Marię Magdalenę.

Na odznace wybite jest Boskie Serce przebite włócznią oraz napisy: „Niech żyje Jezus!”, „Straż Honorowa Najświętszego Serca Pana Jezusa”, a także „Stój! Serce Jezusa jest ze mną. Ono jest samą Miłością i Miłosierdziem”. Zaleca się, aby każdy stowarzyszony nosił jeden z tych emblematów, stosując się do słów z księgi Pieśni nad pieśniami: „Połóż mię jak pieczęć na twoim sercu” (Pnp 8, 6).

 

Miłość

Jedna z Boskich cnót, która nie wiąże się z ludzką kondycją, a jej otrzymanie nie zależy od naszych wysiłków. Pochodzi bezpośrednio od Boga i On jej udziela poprzez sakrament chrztu świętego. Owa cnota pobudza w nas proces uświęcenia, inaczej mówiąc, to Bóg sam bezpośrednio uświęca nas, jako że sam jest Święty, ubóstwia nas, gdyż sam jest Bogiem. Miłość jednoczy nas bezpośrednio z Bogiem, który jest Miłością. Najpełniej objawiła się ona na krzyżu, wśród obelg, w osamotnieniu Boga-Człowieka, który uniżył swoją Boskość dla naszego odkupienia. Wdzięczni za zbawczy dar odpowiadamy Mu miłością na Miłość.

 

Nieprzerwana modlitwa błagalna

W ciągu wybranej Godziny Obecności członkowie Straży Honorowej mogą, o ile chcą, uczestniczyć w nieprzerwanej modlitwie błagalnej w intencjach wymienionych poniżej. Chociaż intencje są wyznaczone tylko na dwanaście godzin, to jednak dzięki różnicom czasowym w świecie – są nimi objęte 24 godziny całej doby.

12⁰⁰-1⁰⁰  – Kościół św., papież, biskupi, zakony, seminaria i nowicjaty;

1⁰⁰-2⁰⁰ – narody, rządzący, pokój i porozumienie;

2⁰⁰-3⁰⁰ – wielkie instytucje polityczne, cywilne i społeczne;

3⁰⁰-4⁰⁰ – rodzina – ojcowie i matki, chrześcijańskie małżeństwa i narzeczeni;

4⁰⁰-5⁰⁰ – nauczanie i wychowanie młodzieży, nauczyciele, wybór zawodu i powołania;

5⁰⁰-6⁰⁰ – praca i wszystkie wypływające z niej problemy społeczne i ekonomiczne;

6⁰⁰-7⁰⁰ – osoby dotknięte cierpieniem, narażone na pokusy i doświadczenia;

7⁰⁰-8⁰⁰ – nawrócenie grzeszników i dalekich od wiary;

8⁰⁰-9⁰⁰ – misje katolickie, misjonarze i wszystkie dzieła dobroczynne;

9⁰⁰-10⁰⁰ – chorzy i konający;

10⁰⁰-11⁰⁰ – dusze w czyśćcu cierpiące, zmarli członkowie;

11⁰⁰-12⁰⁰ – królowanie Serca Pana Jezusa.

 

Obowiązki stanu

Stan, spośród kilku znaczeń tego słowa, należy w kontekście Straży Honorowej rozumieć jako całokształt okoliczności, warunków oraz stosunków, w jakich ktoś się znajduje. Każdy człowiek według swego stanu oraz sytuacji życiowej ma prawa i obowiązki, które powinien uznawać, przyjmować i wypełniać za pomocą odpowiednich środków. Obowiązek stanu jest różny i zależy od tego, czy ktoś jest w związku małżeńskim czy też jest osobą stanu wolnego, osobą świecką czy konsekrowaną, posiadającą dzieci czy bezdzietną.

 

Odpusty zupełne i cząstkowe

Dekret Penitencjarii Apostolskiej wydany w 2008 r. nadaje odpust zupełny członkom Stowarzyszenia pod zwykłymi warunkami – spowiedź, Komunia św., modlitwa w intencjach Ojca Świętego i wyrzeczenie się przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet powszedniego, o ile wypowiedzą lub odnowią, przynajmniej prywatnie, obietnicę wiernego przestrzegania Statutów Stowarzyszenia:

a) w dniu zapisu,

b) w dniu pierwszego poświęcenia się Najświętszemu Sercu Pana Jezusa, a także w dniu, gdy każdego roku odnowią to poświęcenie,

c) w uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa, Chrystusa Króla Wszechświata, w dniach wspomnień św. Małgorzaty Marii Alacoque, św. Marii Magdaleny i św. Franciszka Salezego.

Członkowie Straży uzyskują odpust cząstkowy poprzez codzienne odprawienie Godziny Obecności.

 

Ofiarowanie Godziny Straży

Rozpoczynając Godzinę Obecności przy Sercu Jezusa należy odmówić „Ofiarowanie Godziny Straży” ofiarowując radości, trudy i wszystkie czynności codziennego życia przypadające na daną godzinę, nie przerywając wykonywania obowiązków stanu.

 

Patronowie pierwszej Straży Honorowej

Są nimi Najświętsza Maryja Panna wspominana przez członków Straży 15 września – w dniu Matki Bożej Bolesnej; św. Jan Apostoł i Ewangelista, którego święto obchodzimy 27 grudnia; św. Maria Magdalena, którą wspominamy 22 lipca.

 

Patronowie Stowarzyszenia

Matka Boża od Najświętszego Serca Pana Jezusa, której wspomnienie przypada na ostatnią sobotę maja (święto nie jest obchodzone w Polsce); św. Józef, Oblubieniec Najświętszej Maryi Panny (19 marca), św. Franciszek z Asyżu (4 października), św. Franciszek Salezy (24 stycznia) i św. Małgorzata Maria Alacoque (14 października).

 

Pierwsze piątki miesiąca

Wskazane zostały przez Pana Jezusa św. Małgorzacie Marii, jako dni wynagrodzenia Jego Boskiemu Sercu za zniewagi wyrządzane przez grzeszników. Są one dla członków Straży Honorowej dniami szczególnego błogosławieństwa. W ramach przygotowania się do nich powinni oni odprawić nowennę, przyjąć Komunię św. wynagradzającą, odmówić akt poświęcenia się Boskiemu Sercu. Do Komunii św. pierwszych piątków przypisany jest odpust zupełny.

Intencje nowenny poprzedzającej pierwsze piątki to: wynagrodzenie za bezbożność i obojętność ludzi, za znieważanie sakramentów świętych i nadużywanie łask. Do nich można dodać intencje wybrane według własnego uznania i potrzeby.

Modlić się należy o rozszerzanie się nabożeństwa do Serca Jezusa, za Ojca Świętego i Kościół Święty, o pomnożenie wiary, nadziei i miłości, o szczęśliwą śmierć.

Wszystkich członków Straży Honorowej NSPJ łączy w tych dniach Msza św., wspólna Komunia św. wynagradzająca, a także losowanie biletów zelatorskich.

 

Tabernakulum (z łac. tabernaculum, co znaczy „namiot”)

Zamykana na klucz ozdobna szafka, w której jest przechowywana kustodia, czyli naczynie z Hostią Najświętszego Sakramentu, przeznaczona do adoracji przez wiernych. Jednocześnie ten „Święty Zapas” umożliwia dostarczanie Komunii św. osobom chorym. Ciało Chrystusa może być wyjęte z tabernakulum na czas publicznej adoracji. Członkowie Straży Honorowej, jeśli nie osobiście, to przynajmniej duszą i sercem przenoszą się przed ukrytego w tabernakulum Chrystusa, podczas swoich Godzin Obecności i towarzyszą aniołom w hołdzie miłości i uwielbienia.

 

Wynagrodzenie

Wynagrodzenie (zadośćuczynienie) w odniesieniu do Straży Honorowej NSPJ jest odpowiadaniem „miłością na Miłość”, a jego zasadniczy cel to: w coraz większym stopniu pełnić wolę Bożą, kochać Go i wielbić, pocieszać Jego Serce za wszystkie braki miłości oraz zniewagi, które nawet dziś Je obrażają i ranią. Chęć wynagradzania poprzez zwyczajne porywy serca, jak też ofiarowanie swego życia Bogu było pragnieniem wielu świętych, np. św. Małgorzaty Marii Alacoque.

 

Zegar Straży Honorowej

To tarcza zegarowa, na której imiona i nazwiska członków na kształt korony otaczają Boskie Serce Jezusa. U góry widnieje hasło „Niech żyje Jezus!”, w środku znajduje się Serce Jezusa przebite włócznią, otoczone dwunastoma gwiazdami odpowiadającymi dwunastu godzinom zegara. Dookoła Serca wpisuje się stowarzyszonych. Nazwisko z inicjałem imienia umieszcza się przy obranej godzinie czuwania. Zapisanie na nim członków Arcybractwa jest oddaniem publicznego hołdu czci Boskiemu Sercu. Każda z 12 godzin Zegara ma swoich Patronów, z którymi członkowie odprawiają Godzinę Straży: 12⁰⁰-1⁰⁰ – z Maryją, 1⁰⁰-2⁰⁰ – ze Świętymi, 2⁰⁰-3⁰⁰ – ze Sprawiedliwymi, 3⁰⁰-4⁰⁰ – z Serafinami, 4⁰⁰-5⁰⁰ – z Cherubinami, 5⁰⁰-6⁰⁰ – z Tronami, 6⁰⁰-7⁰⁰ – z Panowaniami, 7⁰⁰-8⁰⁰ – z Mocami, 8⁰⁰-9⁰⁰ – z Potęgami, 9⁰⁰-10⁰⁰ – z Księstwami, 10⁰⁰-11⁰⁰ – z Archaniołami, 11⁰⁰-12⁰⁰ – z Aniołami. (Zobacz podział chórów anielskich według św. Ambrożego).

Umieszczone w środku Serce Jezusa podobne jest do jaśniejącego słońca, które ożywia i ogrzewa swym światłem i ciepłem cały świat dusz. Dwanaście gwiazd przypomina dwunastu apostołów, którzy – mówiąc słowami Apokalipsy św. Jana – są fundamentami niebieskiej Jerozolimy. Na zegarze wszystko wypływa ze środkowego punktu i wszystko ku niemu zmierza.

 

Zelator, zelatorka (z łac. zelantis, co znaczy „gorliwy”)

Tytuł „zelator”, „zelatorka” przysługuje odpowiedzialnym za poszczególne ośrodki. Mogą nimi być osoby duchowne lub świeckie. Zelatorzy otrzymują dyplom, który upoważnia do przyjmowania nowych członków i pracy nad rozwojem Straży Honorowej NSPJ zarówno w miejscowościach, w których bractwo już się znajduje, jak i tam, gdzie jeszcze nie jest założone. Są pomocnikami ks. opiekunów, a dzięki swej gorliwości i dawaniu dobrego świadectwa życia chrześcijańskiego, pociągają innych ku większemu zaangażowaniu w działalność apostolską. Swoją aktywną postawą przyczyniają się do żywotności i rozwoju bractwa. Zelatorzy dzielą się na głównych i pomocniczych.